Συνδυαστικές προσεγγίσεις για την ελληνική ως Γ2: Σχεδιάζοντας μια διδασκαλία με τη μέθοδο CLIL
Ελευθερία Ζάγκα
Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας
Κατά τη διδασκαλία μιας δεύτερης γλώσσας απαιτείται ανάπτυξη τόσο των Βασικών Διαπροσωπικών Επικοινωνιακών Δεξιοτήτων (BICS) όσο και της Ακαδημαϊκής Γλωσσικής Ικανότητας (CALP) των μαθητών/τριών για τις οποίες αξιοποιούνται διαφορετικού τύπου διδακτικές προσεγγίσεις. Ειδικότερα, για την ανάπτυξη της Ακαδημαϊκής Γλωσσικής Ικανότητας, η οποία είναι απαραίτητη για την απρόσκοπτη σχολική πορεία των δίγλωσσων μαθητών/τριών και τη μείωση της σχολικής διαρροής, αξιοποιείται ποικιλία διδακτικών μεθόδων - διδασκαλία της γλώσσας με βάση το περιεχόμενο, CLIL, θεματικά οργανωμένη διδασκαλία, διδασκαλία με στρατηγικές, κ.λπ. (Αναστασιάδη – Συμεωνίδη, Ζάγκα, & Ματθαιουδάκη, 2014· Αστάρα & Μπέλλα, 2014). Στο πλαίσιο του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες εκπαιδευτικοί -σύμφωνα με τις αρχές διδακτικού σχεδιασμού που παρουσιάστηκαν στη σχετική εισήγηση- θα οργανώσουν μια διδασκαλία διάρκειας δύο ωρών για την ελληνική ως Γ2, σε ένα γνωστικό αντικείμενο (π.χ. Ιστορία, Φυσική, Μαθηματικά κ.ά.), ανάλογα με τη βαθμίδα (Α/ θμια - Β/ θμια) και την ειδικότητά τους. Το υλικό που θα αξιοποιηθεί θα προέρχεται από τα αντίστοιχα σχολικά εγχειρίδια.
Αναστασιάδη – Συμεωνίδη Α., Ζάγκα Ε., & Ματθαιουδάκη Μ., (2014). «Συνδυαστικές προσεγγίσεις στη γλωσσική διδασκαλία: Η περίπτωση του CLIL». Πρακτικά του 11ου διεθνούς συνεδρίου ελληνικής γλωσσολογίας, Ρόδος (2013), σ.σ. 102-114.
Αστάρα Β., & Μπέλλα, Σ., (2014). Ελληνικά μέσα από τα μαθήματά μου. Εκπαιδευτικό υλικό. Εκπαίδευση Παλιννοστούντων και αλλοδαπών, Θεσσαλονίκη. ISBN 978-618-81491-4-4.
Εργασιακή ένταξη προσφύγων: Κοινωνικές και γλωσσικές διαστάσεις
Μάνος Μαθιουδάκης
Κυπριακό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Το εργαστήριο θα καταπιαστεί με την ανάλυση της διαδικασίας ένταξης των προσφύγων και των αιτητών ασύλου στην αγορά εργασίας της Κύπρου, προκειμένου να φωτιστούν πτυχές της παράλληλης, γλωσσικής ενταξιακής τους διαδρομής. Το Κυπριακό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες θα καταθέσει προβληματισμούς, παρατηρήσεις και στοιχεία που προκύπτουν από την εμπλοκή του με τον πληθυσμό των προσφύγων, προκειμένου να διευκολύνει τη συζήτηση και να ενθαρρύνει τη διαμόρφωση συναντιλήψεων και συνεργειών.
Μερικά από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν τη συζήτηση είναι:
Ολοκληρωμένη μάθηση της γλώσσας μέσω των γνωστικών αντικειμένων για μαθητές και μαθήτριες με μεταναστευτική βιογραφία
Μαρία Μητσιάκη
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Παυλίνα Χατζηθεοδούλου-Λοϊζίδου και Μαρία Πιτζιολή
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου
Από το 2020 και στο πλαίσιο της δράσης της Διατμηματικής Επιτροπής για την ένταξη των ΜΜΕ στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα έχει εκπονηθεί Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας (ΑΠΣ Γ2) (Μητσιάκη, 2020). Σύμφωνα με αυτό «Στην περίπτωση μαθητών/μαθητριών που εισέρχονται στη Μέση Εκπαίδευση χωρίς να διαθέτουν τη στοιχειώδη επάρκεια στην Ελληνική θα πρέπει να ενισχυθεί η ταχύρρυθμη γλωσσική μάθηση αλλά και η ολοκληρωμένη μάθηση της γλώσσας μέσω των γνωστικών αντικειμένων, έτσι ώστε η γλώσσα να μην αποτελέσει εμπόδιο στην ανάπτυξη του επιστημονικού γραμματισμού, και μαθητές/μαθήτριες με κλίση σε ποικίλα γνωστικά αντικείμενα, όπως τα Μαθηματικά, η Φυσική κ.ά. να μπορούν να ξεδιπλώσουν τα ταλέντα τους, ξεπερνώντας τους γλωσσικούς φραγμούς» (σελ. 17).
Το συγκεκριμένο εργαστήριο θα εστιάσει σε καλές πρακτικές συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών που διδάσκουν το γλωσσικό μάθημα και μαθήματα γνωστικών αντικειμένων σε μαθητές και μαθήτριες με μεταναστευτική βιογραφία. Θα αξιοποιηθούν Δείκτες Επιτυχίας και Επάρκειας του ΑΠΣ Γ2 και το Εικονογραφημένο Λεξικό Φυσικής για το Σχολείο (ΕΛεΦυΣ, http:/elefys.gr) που έχει αναπτυχθεί για να συμβάλει στην ολοκληρωμένη προσέγγιση Γλώσσας και Φυσικών Επιστημών στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Βασιζόμενες/οι στο ΕΛεΦυΣ και στο Τετράδιο Δραστηριοτήτων του (https://e-tetradio.elefys.gr), οι συμμετέχοντες/ουσες θα σχεδιάσουν δραστηριότητες είτε για το γλωσσικό μάθημα είτε για τα μαθήματα γνωστικού αντικειμένου (Φυσική, Χημεία, Γεωγραφία) με βάση την προσέγγιση CLIL, προκειμένου να πετύχουν τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα.
Οι γλώσσες της οικογένειας στο εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και άλλων γνωστικών αντικειμένων σε μαθητές με προσφυγική εμπειρία
Γιώργος Σιμόπουλος
Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα, Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο
Η ένταξη των μαθητών με προσφυγική εμπειρία στο ελληνικό σχολείο εμπλουτίζει το υπάρχον πολυγλωσσικό εκπαιδευτικό τοπίο στην Ελλάδα. Γλώσσες λιγότερο ορατές (τα φαρσί, τα παστού, τα ουρντού, τα κουρμαντζί, τα σορανί, τα αραβικά και πρόσφατα τα ουκρανικά και τα ρωσικά) προστίθενται στις γλώσσες των μαθητών μεταναστευτικής προέλευσης που έχουν ενταχθεί στο ελληνικό σχολείο από τη δεκαετία του 1990. Η θέση των γλωσσών αυτών στο πλαίσιο ενός μονογλωσσικού-μονοπολιτισμικού σχολείου τροφοδοτεί εκ νέου τον διάλογο για τη σχέση της διδασκαλίας της γλώσσας του σχολείου με τις γλώσσες της οικογένειας, ενώ παράλληλα, σημαντικοί πειραματισμοί στην κατεύθυνση πολλαπλογλωσσικών προσεγγίσεων αναδύονται. Σε αντίθεση με την προσέγγιση της «άλλης γλώσσας» ως ανταγωνιστικού συστήματος που εμποδίζει την ταχεία και ολοκληρωμένη κατάκτηση της «γλώσσας-στόχου» και η οποία έχει οδηγήσει σε πρακτικές αποτροπής της χρήσης των γλωσσών προέλευσης από τα παιδιά και τις οικογένειές τους (Gkaintartzi & Tsokalidou, 2011· Μάγος & Σιμόπουλος, 2019), αναπτύσσονται, μεταξύ άλλων, εκπαιδευτικά εργαλεία που επενδύουν στην ορατότητα των γλωσσών αυτών και στην ενσωμάτωση στόχων που σχετίζονται με την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων και τη δημιουργία ενός συμπεριληπτικού περιβάλλοντος μάθησης (Στεργίου & Σιμόπουλος, 2019). Τα υλικά αυτά, με διαφορετικό τρόπο και μεθοδολογία, εντάσσουν τις γλώσσες της οικογένειας στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη, αντιμετωπίζοντάς τες ως εργαλεία ενδυνάμωσης, αλλά και ως μαθησιακούς πόρους για τη διδασκαλία της γλώσσας του σχολείου και πέραν αυτής.
Στο συγκεκριμένο εργαστήριο θα πλοηγηθούμε σε ορισμένα από τα υλικά αυτά, με εστίαση στα υλικά του Accelerated Learning Programme[1] για τη διδασκαλία της Ιστορίας, της Κοινωνικής & Πολιτικής Αγωγής, των Μαθηματικών, της Βιολογίας, της Φυσικής και της Χημείας σε μαθητές με προσφυγική εμπειρία στο Γυμνάσιο, με στόχο να συνδημιουργήσουμε διδακτικές προτάσεις για διαφορετικά περιβάλλοντα αναφοράς.
[1] Το Πρόγραμμα Ταχύρρυθμης Μάθησης (Accelerated Learning Program, ALP) αναπτύχθηκε το 2020 από ένα σχήμα τριμερούς συνεργασίας, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, της UNICEF και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, με σκοπό να αντιμετωπίσει τα ζητήματα εκπαιδευτικής συμπερίληψης στην κατώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) για έφηβους/ες μαθητές/τριες με προσφυγική ή μεταναστευτική εμπειρία.
Gkaintartzi, A. & Tsokalidou, R. (2011). “She is a very good child but she doesn't speak”: The invisibility of children's bilingualism and teacher ideology. Journal of Pragmatics, 43 (2), 588-601.
Μάγος, Κ. & Σιμόπουλος, Γ. (2019). Η μητρική γλώσσα ως προσόν και ως εμπόδιο. Στάσεις των εκπαιδευτών της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε ενηλίκους μετανάστες. Στο Θ. Αραβοσιτάς, Β. Κούρτη-Καζούλλη, Ε. Σκούρτου & Π. Τρίφωνας (Επιμ.). Ζητήματα Γλώσσας, Ετερότητας και Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg.
Στεργίου, Λ., Σιμόπουλος, Γ. (2019). Με(τά) το κοντέινερ. Διαπολιτισμική ματιά στην εκπαίδευση προσφύγων. Αθήνα: Gutenberg.
Το εικονοβιβλίο χωρίς λόγια ως μέσο ανάπτυξης του λόγου: Εφαρμοσμένες τεχνικές προσέγγισης σε τάξη πολυγλωσσικών ταυτοτήτων
Αναστασία Σωτηριάδου
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Μαρίνα Ροδοσθένους-Μπαλάφα
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Κυπριακός Σύνδεσμος Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου
Το εργαστήρι θα εστιάσει σε πρακτικές που ενισχύουν αφηγηματικές δεξιότητες κατανόησης του κειμένου, αλλά και καλλιέργειας του προφορικού και γραπτού λόγου. Για παράδειγμα, αφού επεξηγηθούν οι βασικοί τρόποι προσέγγισης και κατανόησης ενός τέτοιου βιβλίου, θα παρουσιαστούν με βιωματικό τρόπο τεχνικές διδασκαλίας αναδιήγησης της ιστορίας, χρήσης των χρονικών δεικτών, εμπλουτισμού της αφήγησης και επαναπροσδιορισμού της ιστορίας μέσα από την αλληλοοικοδόμηση ιδεών και ανταλλαγή απόψεων. Επιπρόσθετα, θα παρουσιαστούν οι τρόποι που τα παιδιά στοιχειοθετούν την περίληψη της ιστορίας και συγγράφουν την ιστορία από άλλη οπτική γωνία. Όλες οι τεχνικές απορρέουν μέσα από εφαρμοσμένα μαθήματα διδασκαλίας, τα οποία σχολιάστηκαν επιτυχώς σε συνεντεύξεις που έγιναν σε μαθητές που τα παρακολούθησαν.
Ελευθερία Ζάγκα
Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας
Κατά τη διδασκαλία μιας δεύτερης γλώσσας απαιτείται ανάπτυξη τόσο των Βασικών Διαπροσωπικών Επικοινωνιακών Δεξιοτήτων (BICS) όσο και της Ακαδημαϊκής Γλωσσικής Ικανότητας (CALP) των μαθητών/τριών για τις οποίες αξιοποιούνται διαφορετικού τύπου διδακτικές προσεγγίσεις. Ειδικότερα, για την ανάπτυξη της Ακαδημαϊκής Γλωσσικής Ικανότητας, η οποία είναι απαραίτητη για την απρόσκοπτη σχολική πορεία των δίγλωσσων μαθητών/τριών και τη μείωση της σχολικής διαρροής, αξιοποιείται ποικιλία διδακτικών μεθόδων - διδασκαλία της γλώσσας με βάση το περιεχόμενο, CLIL, θεματικά οργανωμένη διδασκαλία, διδασκαλία με στρατηγικές, κ.λπ. (Αναστασιάδη – Συμεωνίδη, Ζάγκα, & Ματθαιουδάκη, 2014· Αστάρα & Μπέλλα, 2014). Στο πλαίσιο του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες εκπαιδευτικοί -σύμφωνα με τις αρχές διδακτικού σχεδιασμού που παρουσιάστηκαν στη σχετική εισήγηση- θα οργανώσουν μια διδασκαλία διάρκειας δύο ωρών για την ελληνική ως Γ2, σε ένα γνωστικό αντικείμενο (π.χ. Ιστορία, Φυσική, Μαθηματικά κ.ά.), ανάλογα με τη βαθμίδα (Α/ θμια - Β/ θμια) και την ειδικότητά τους. Το υλικό που θα αξιοποιηθεί θα προέρχεται από τα αντίστοιχα σχολικά εγχειρίδια.
Αναστασιάδη – Συμεωνίδη Α., Ζάγκα Ε., & Ματθαιουδάκη Μ., (2014). «Συνδυαστικές προσεγγίσεις στη γλωσσική διδασκαλία: Η περίπτωση του CLIL». Πρακτικά του 11ου διεθνούς συνεδρίου ελληνικής γλωσσολογίας, Ρόδος (2013), σ.σ. 102-114.
Αστάρα Β., & Μπέλλα, Σ., (2014). Ελληνικά μέσα από τα μαθήματά μου. Εκπαιδευτικό υλικό. Εκπαίδευση Παλιννοστούντων και αλλοδαπών, Θεσσαλονίκη. ISBN 978-618-81491-4-4.
Εργασιακή ένταξη προσφύγων: Κοινωνικές και γλωσσικές διαστάσεις
Μάνος Μαθιουδάκης
Κυπριακό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Το εργαστήριο θα καταπιαστεί με την ανάλυση της διαδικασίας ένταξης των προσφύγων και των αιτητών ασύλου στην αγορά εργασίας της Κύπρου, προκειμένου να φωτιστούν πτυχές της παράλληλης, γλωσσικής ενταξιακής τους διαδρομής. Το Κυπριακό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες θα καταθέσει προβληματισμούς, παρατηρήσεις και στοιχεία που προκύπτουν από την εμπλοκή του με τον πληθυσμό των προσφύγων, προκειμένου να διευκολύνει τη συζήτηση και να ενθαρρύνει τη διαμόρφωση συναντιλήψεων και συνεργειών.
Μερικά από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν τη συζήτηση είναι:
- Ποιοι είναι οι πρόσφυγες και ποιες οι προοπτικές για την εργασιακή και κοινωνική τους ένταξη σήμερα;
- Τι γνωρίζουμε για το ακαδημαϊκό, επαγγελματικό και γλωσσικό τους υπόβαθρο;
- Ποιες οι δυνατότητες και οι προκλήσεις κατά την είσοδό τους στην εργασία;
- Ποια η ανταπόκριση των επίσημων φορέων, των μηχανισμών υποδοχής και της αγοράς εργασίας;
- Ποια η δυναμική του τοπίου της κοινωνικής ένταξης και ανάπτυξης γλωσσικής ικανότητας που διαμορφώνεται σήμερα;
Ολοκληρωμένη μάθηση της γλώσσας μέσω των γνωστικών αντικειμένων για μαθητές και μαθήτριες με μεταναστευτική βιογραφία
Μαρία Μητσιάκη
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Παυλίνα Χατζηθεοδούλου-Λοϊζίδου και Μαρία Πιτζιολή
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου
Από το 2020 και στο πλαίσιο της δράσης της Διατμηματικής Επιτροπής για την ένταξη των ΜΜΕ στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα έχει εκπονηθεί Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας (ΑΠΣ Γ2) (Μητσιάκη, 2020). Σύμφωνα με αυτό «Στην περίπτωση μαθητών/μαθητριών που εισέρχονται στη Μέση Εκπαίδευση χωρίς να διαθέτουν τη στοιχειώδη επάρκεια στην Ελληνική θα πρέπει να ενισχυθεί η ταχύρρυθμη γλωσσική μάθηση αλλά και η ολοκληρωμένη μάθηση της γλώσσας μέσω των γνωστικών αντικειμένων, έτσι ώστε η γλώσσα να μην αποτελέσει εμπόδιο στην ανάπτυξη του επιστημονικού γραμματισμού, και μαθητές/μαθήτριες με κλίση σε ποικίλα γνωστικά αντικείμενα, όπως τα Μαθηματικά, η Φυσική κ.ά. να μπορούν να ξεδιπλώσουν τα ταλέντα τους, ξεπερνώντας τους γλωσσικούς φραγμούς» (σελ. 17).
Το συγκεκριμένο εργαστήριο θα εστιάσει σε καλές πρακτικές συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών που διδάσκουν το γλωσσικό μάθημα και μαθήματα γνωστικών αντικειμένων σε μαθητές και μαθήτριες με μεταναστευτική βιογραφία. Θα αξιοποιηθούν Δείκτες Επιτυχίας και Επάρκειας του ΑΠΣ Γ2 και το Εικονογραφημένο Λεξικό Φυσικής για το Σχολείο (ΕΛεΦυΣ, http:/elefys.gr) που έχει αναπτυχθεί για να συμβάλει στην ολοκληρωμένη προσέγγιση Γλώσσας και Φυσικών Επιστημών στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Βασιζόμενες/οι στο ΕΛεΦυΣ και στο Τετράδιο Δραστηριοτήτων του (https://e-tetradio.elefys.gr), οι συμμετέχοντες/ουσες θα σχεδιάσουν δραστηριότητες είτε για το γλωσσικό μάθημα είτε για τα μαθήματα γνωστικού αντικειμένου (Φυσική, Χημεία, Γεωγραφία) με βάση την προσέγγιση CLIL, προκειμένου να πετύχουν τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα.
Οι γλώσσες της οικογένειας στο εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και άλλων γνωστικών αντικειμένων σε μαθητές με προσφυγική εμπειρία
Γιώργος Σιμόπουλος
Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα, Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο
Η ένταξη των μαθητών με προσφυγική εμπειρία στο ελληνικό σχολείο εμπλουτίζει το υπάρχον πολυγλωσσικό εκπαιδευτικό τοπίο στην Ελλάδα. Γλώσσες λιγότερο ορατές (τα φαρσί, τα παστού, τα ουρντού, τα κουρμαντζί, τα σορανί, τα αραβικά και πρόσφατα τα ουκρανικά και τα ρωσικά) προστίθενται στις γλώσσες των μαθητών μεταναστευτικής προέλευσης που έχουν ενταχθεί στο ελληνικό σχολείο από τη δεκαετία του 1990. Η θέση των γλωσσών αυτών στο πλαίσιο ενός μονογλωσσικού-μονοπολιτισμικού σχολείου τροφοδοτεί εκ νέου τον διάλογο για τη σχέση της διδασκαλίας της γλώσσας του σχολείου με τις γλώσσες της οικογένειας, ενώ παράλληλα, σημαντικοί πειραματισμοί στην κατεύθυνση πολλαπλογλωσσικών προσεγγίσεων αναδύονται. Σε αντίθεση με την προσέγγιση της «άλλης γλώσσας» ως ανταγωνιστικού συστήματος που εμποδίζει την ταχεία και ολοκληρωμένη κατάκτηση της «γλώσσας-στόχου» και η οποία έχει οδηγήσει σε πρακτικές αποτροπής της χρήσης των γλωσσών προέλευσης από τα παιδιά και τις οικογένειές τους (Gkaintartzi & Tsokalidou, 2011· Μάγος & Σιμόπουλος, 2019), αναπτύσσονται, μεταξύ άλλων, εκπαιδευτικά εργαλεία που επενδύουν στην ορατότητα των γλωσσών αυτών και στην ενσωμάτωση στόχων που σχετίζονται με την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων και τη δημιουργία ενός συμπεριληπτικού περιβάλλοντος μάθησης (Στεργίου & Σιμόπουλος, 2019). Τα υλικά αυτά, με διαφορετικό τρόπο και μεθοδολογία, εντάσσουν τις γλώσσες της οικογένειας στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη, αντιμετωπίζοντάς τες ως εργαλεία ενδυνάμωσης, αλλά και ως μαθησιακούς πόρους για τη διδασκαλία της γλώσσας του σχολείου και πέραν αυτής.
Στο συγκεκριμένο εργαστήριο θα πλοηγηθούμε σε ορισμένα από τα υλικά αυτά, με εστίαση στα υλικά του Accelerated Learning Programme[1] για τη διδασκαλία της Ιστορίας, της Κοινωνικής & Πολιτικής Αγωγής, των Μαθηματικών, της Βιολογίας, της Φυσικής και της Χημείας σε μαθητές με προσφυγική εμπειρία στο Γυμνάσιο, με στόχο να συνδημιουργήσουμε διδακτικές προτάσεις για διαφορετικά περιβάλλοντα αναφοράς.
[1] Το Πρόγραμμα Ταχύρρυθμης Μάθησης (Accelerated Learning Program, ALP) αναπτύχθηκε το 2020 από ένα σχήμα τριμερούς συνεργασίας, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, της UNICEF και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, με σκοπό να αντιμετωπίσει τα ζητήματα εκπαιδευτικής συμπερίληψης στην κατώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) για έφηβους/ες μαθητές/τριες με προσφυγική ή μεταναστευτική εμπειρία.
Gkaintartzi, A. & Tsokalidou, R. (2011). “She is a very good child but she doesn't speak”: The invisibility of children's bilingualism and teacher ideology. Journal of Pragmatics, 43 (2), 588-601.
Μάγος, Κ. & Σιμόπουλος, Γ. (2019). Η μητρική γλώσσα ως προσόν και ως εμπόδιο. Στάσεις των εκπαιδευτών της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε ενηλίκους μετανάστες. Στο Θ. Αραβοσιτάς, Β. Κούρτη-Καζούλλη, Ε. Σκούρτου & Π. Τρίφωνας (Επιμ.). Ζητήματα Γλώσσας, Ετερότητας και Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg.
Στεργίου, Λ., Σιμόπουλος, Γ. (2019). Με(τά) το κοντέινερ. Διαπολιτισμική ματιά στην εκπαίδευση προσφύγων. Αθήνα: Gutenberg.
Το εικονοβιβλίο χωρίς λόγια ως μέσο ανάπτυξης του λόγου: Εφαρμοσμένες τεχνικές προσέγγισης σε τάξη πολυγλωσσικών ταυτοτήτων
Αναστασία Σωτηριάδου
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Μαρίνα Ροδοσθένους-Μπαλάφα
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Κυπριακός Σύνδεσμος Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου
Το εργαστήρι θα εστιάσει σε πρακτικές που ενισχύουν αφηγηματικές δεξιότητες κατανόησης του κειμένου, αλλά και καλλιέργειας του προφορικού και γραπτού λόγου. Για παράδειγμα, αφού επεξηγηθούν οι βασικοί τρόποι προσέγγισης και κατανόησης ενός τέτοιου βιβλίου, θα παρουσιαστούν με βιωματικό τρόπο τεχνικές διδασκαλίας αναδιήγησης της ιστορίας, χρήσης των χρονικών δεικτών, εμπλουτισμού της αφήγησης και επαναπροσδιορισμού της ιστορίας μέσα από την αλληλοοικοδόμηση ιδεών και ανταλλαγή απόψεων. Επιπρόσθετα, θα παρουσιαστούν οι τρόποι που τα παιδιά στοιχειοθετούν την περίληψη της ιστορίας και συγγράφουν την ιστορία από άλλη οπτική γωνία. Όλες οι τεχνικές απορρέουν μέσα από εφαρμοσμένα μαθήματα διδασκαλίας, τα οποία σχολιάστηκαν επιτυχώς σε συνεντεύξεις που έγιναν σε μαθητές που τα παρακολούθησαν.